Michaël Zeeman
(1958-2009) was dichter, schrijver en publicist en werkte als vaste columnist voor de Forum-pagina en Cicero van de Volkskrant. Eerder was Zeeman chef kunstredactie bij de Volkskrant en van 2006-2007 correspondent in Rome. Sinds 1997 was hij als adviseur en gespreksleider betrokken bij festival Winternachten. In 2006 verscheen Wie Kan het Paradijs Weerstaan, een briefwisseling met Abdelkader Benali, waarin beide schrijvers van gedachten wisselen over politiek, het leven, de liefde en literatuur. In 2002 ontving Zeeman de Gouden Ganzenveer, vanwege zijn verdiensten voor de Nederlandse literatuur. Zeeman verwierf in de jaren negentig bekendheid als gespreksleider door zijn maandelijkse boekenprogramma 'Laat op de avond na een korte wandeling', dat later 'Zeeman met boeken' ging heten. In 1991 publiceerde hij zijn eerste dichtbundel Beeldenstorm, waarvoor hij de C. Buddingh-prijs ontving. Zijn tweede bundel, Verhoudingen, verscheen in 1995. In datzelfde jaar publiceerde hij ook de verhalenbundel De Verduistering. In 2009 overleed hij aan de gevolgen van een hersentumor.
(WIN 2009)Deel deze pagina:
Archief beschikbaar voor: Michaël Zeeman
-
Five Do's and Don'ts for Barack Obama
Met: Ashwani Saith, Chantal Mouffe, Gündüz Vassaf, Michaël Zeeman, Naema Tahir, Nelleke Noordervliet
Vijf schrijvers en denkers uit vier delen van de wereld kwamen tijdens Winternachten bijeen om hun do's and don'ts aan Barack Obama te formuleren. Nadat de vijf genodigden hun adviesvoorstellen hadden geformuleerd gaven studenten van het Institute of Social Studies hun commentaar.
Gesprekleider Michaël Zeeman werd verrast door de cynische en zelfs activistische reactie van de studenten. Waar de schrijvers en denkers snakken naar verandering die de nieuwe president kan brengen, bleken de studenten hier uiterst sceptisch over.Deelnemers aan het debat waren de schrijvers Nelleke Noordervliet en Naema Tahir, de Brits-Belgische politiek-filosofe Chantal Mouffe, de Turkse schrijver en psycholoog Gündüz Vassaf en ontwikkelingseconoom Ashwani Saith uit India. Zij formuleerden elk één advies aan Obama. Studenten van het Institute of Social Studies, afkomstig uit zuidelijke landen, reageerden op deze aanbevelingen. Waar de studenten in eerste instantie geen eenduidig advies wilden formuleren, kwamen de genodigden en studenten uiteindelijk toch met een reeks aanbevelingen. Onderstaande aanbevelingen zijn verzonden naar het Witte Huis.
Do's and don't's for Barack Obama
Ashwani Saith:
Palestine! Dismantle walls, build justice!
Share a cigar with Fidel!
Disarm! Transfer farm subsidies to African peasants
Think of multilateralism, not neo-imperialism
Confluence, not clash of civilisations
Nurture nature, don't sell it
Protect workers, not tycoons
Social, not 'bastard' Keynesianism
And, oh, yes - keep sharing your toys …
Chantal Mouffe:
Acknowledge that the world is multi-polar and that the US cannot behave any more as the sole legitimate centre of power. Diversity exists. Diversity and identity underpin everything.
Gündüz Vassaf:
Think also as a world citizen.
Be bold, focus on right not re-election. Make peace, not war.
You're a giant – tread lightly.
Prioritise without partisanship: Israel/Palestine
Nelleke Noordervliet:
Appoint a court-jester who keeps telling you the truth.
Be more a Philosopher-King than a King-Warrior
Naema Tahir:
Be the leader who inspires all to contribute to the good of society by encouraging the belief that good deeds and good behaviour rests in all
Students of the Institute of Social Studies:
Do no harm to foreign countries
Don't be the leader of the world
Don't impose yourself on others
Remember the principles you had in your campaign
Imagine other paradigms
Act!In samenwerking met het ISS zal op vrijdag 1 mei a.s. een vervolg debat plaatsvinden exact na 100 dagen ambtstermijn.
-
The Real Thing 1: De Moraal
Ethici, schrijvers en kunstenaars gingen met elkaar in gesprek over hun zoektocht naar waarheid en echtheid. Een zuivere toon, een heldere lijn, de regels van de wet: wat betekenen deze begrippen voor ze? The Real Thing was een avondvullend programma in drie delen, geleid door Michaël Zeeman.
Deel 1: moraal. Als mensen hun morele kompas kwijt zijn, kan de wet ze dan op het juiste pad houden? Maar wat als de wet zelf niet deugt? Schrijfster en ethica Marjolijn Februari las haar speciaal voor dit programma geschreven column voor: 'Wie waakt er over de moraal?' waarna de Duitse schrijfster Juli Zeh, de Zuid-Afrikaanse schrijver en advocaat in moordzaken Chris Marnewick en Marjolijn Februari in gesprek gingen over moraal en schrijverschap.
-
The Real Thing 2: Religie
Deel twee van het drieluik 'The Real Thing' onder leiding van Michaël Zeeman zou over religie gaan maar gedurende het gesprek kwam een discussie over identiteit naar boven. Met Nuruddin Farah en Ilija Trojanow.
Bekijk de interviews met Ilja Trojanow en Nuruddin Farah en de opname van dit programma door de NMO. -
The Real Thing 3: Kunst
Het derde deel in het drieluik onder leiding van Michaël Zeeman had als thema kunst:'Als een speelfilm de mise en scene van de emoties is, dan is de documentaire de mise en scene van de werkelijkheid,' zei Heddy Honigmann over haar documentaires. Honigmann ging met auteur Bernlef in gesprek over de vraag wat 'echtheid' of 'authenticiteit' in hun werk betekent. De combinatie van Honigmann met Bernlef leverde een open gesprek op over de zoektocht naar de juiste toon en de precieze vorm.
-
Tussen Angst en Hoop. Deel 2: literatuur & architectuur
Deel 2 van het avondvullende programma in de grote zaal van het theater, over de verbeelding van de hoop. Na de wetenschap is de beurt aan literatuur & architectuur: biedt kunst hoop? Vanuit hun eigen discipline reageren A.F.Th. van der Heijden en architect Sjoerd Soeters op deze vraag. Van der Heijden herschept onze tijd tot een mythe, hij laat het heden uitdijen tot een universum waarin ook de godenwereld een rol speelt. Soeters kreeg de laatste jaren bekendheid vanwege de Haverleij bij Den Bosch, een kastelencomplex dat aansluit bij een nieuwe behoefte aan een veilige omgeving. Welke toekomstverwachting spreekt uit zijn werk? Gespreksleider is Michaël Zeeman. Nederlandstalig.
-
Tussen Angst en Hoop. Deel 1: wetenschap
Een reageerbuisje? Een openbarende poëzieregel? Roerende muziek? In het avondvullende programma in de grote zaal van het theater spreken prominente figuren uit de wereld van kunst, cultuur en wetenschap met Michaël Zeeman over de vraag: wat zien zij als de verbeelding van de hoop? De gasten brengen ieder een beeld mee waaraan zij zelf hoop ontlenen en lichten hun keuze toe.Een drieluik met zes hedendaagse verwoordingen, verbeeldingen en verklankingen van de hoop – door welke laat u zich overtuigen?
Deel 1 wetenschap: lange tijd stond wetenschap in het centrum van het vooruitgangsdenken. Maar kan ze deze glansrijke rol nog wel vervullen? Louise O. Fresco, schrijfster (van onder meer De Utopisten) en slimste mens van Nederland, opent het programma met een column. Samen met Ronald Plasterk, natuurwetenschapper en minister van OC&W, probeert zij vervolgens de vraag te beantwoorden in hoeverre wetenschap nog een bron van optimisme kan zijn. Nederlandstalig.
-
Tussen Angst en Hoop. Deel 3: kunst & religie
De afsluiting van het drieluik. Na wetenschap, literatuur en architectuur betreden we nu het terrein van religie en muziek, en is het laatste woord aan de schrijver. 'Hoop' hoeft niet alleen op toekomst gericht te zijn, traditie kan juist ook een belangrijke rol spelen. Maar in hoeverre hebben onze culturele tradities nog zeggingskracht? Dominee en ziekenhuispredikant Abeltje Hoogenkamp maakt in haar werk gebruik van religieuze conventies. Voor componist Peter-Jan Wagemans is Wagner de componist die op het allerhoogste niveau menselijke emoties kan uitdrukken. Wagemans zal op de piano zijn muzikale hoop laten horen. Kent ook schrijver Adriaan van Dis de verlossende kracht van de traditie? Van Dis keert in zijn zevendelige documentaire, in januari te zien bij de VPRO, terug naar Zuidelijk Afrika, naar landen die hij ooit als reisschrijver al eens bezocht. Nederlandstalig.
-
Winternachtenlezing
Met: Michaël Zeeman, Pankaj Mishra
De Indiase schrijver Pankaj Mishra opende het festival in de Nieuwe Kerk met de eerste Winternachtenlezing. Hij sprak over de invloed van globalisering op literatuur. De lezing is hier als PDF (Adobe Acrobat Reader) in het Engels en Nederlands te downloaden.
De groeiende aanwezigheid van schrijvers van niet-Westerse afkomst in Europa en Amerika en het snelle proces van economische globalisering hebben de illusie gevoed dat samenlevingen die ooit volledig van elkaar waren afgesloten, nu deelnemen aan een intensieve culturele uitwisseling. Pankaj Mishra belicht het vreemde lot van het literair globalisme, dat steeds machtelozer staat tegenover het culturele en politieke chauvinisme in Europa en Amerika.Met Pankaj Mishra hebben we een zeer talentvolle schrijver voor het voetlicht gebracht. Hij maakte zijn internationale doorbraak met The Romantics, over een Indiase student die in de heilige stad Benares geconfronteerd wordt met Westerse gewoonten en denkwijzen. In 2004 verscheen het essayistische reisboek De Boeddha in de wereld, een zoektocht naar de betekenis van de Boeddha. Onlangs verscheen Temptations of the West: How to be Modern in India, Pakistan, Tibet and Beyond.Daarin schrijft hij over de veranderingen onder druk van de Westerse moderniteit, en over de paradoxen van globalisering. Mishra studeerde handelswetenschappen aan de Universiteit van Allahabad en Engelse Letterkunde aan de Nehru Universiteit in New Delhi. Sinds hij een artikel publiceerde in The New York Review of Books is hij een veelgevraagd auteur van essayistische boekbesprekingen en politieke beschouwingen. Pankaj Mishra verdeelt zijn tijd tussen Londen, New Delhi, een dorpje in de Himalaya en het Wellesley College in Amerika, waar hij elk jaar een aantal weken lesgeeft.
Bas Heijne in NRC Handelsblad over Pankaj Mishra's Temptations of the West: "Mishra neemt het eigenaardige en onverkwikkelijke fenomeen van fundamentalisme onder de loep met een kritische blik zijn leermeester Naipaul waardig. […] Hij laat zien dat het genoeglijk gebabbel in het westen over de gewelddadige aard van verschillende godsdiensten, in de eerste plaats natuurlijk de islam, de ware oorzaken van dat geweld verhult: religieus extremisme is uiteindelijk altijd politiek."
Na de lezing werd Pankaj Mishra geïnterviewd door literair criticus Michaël Zeeman. Bij binnenkomst ontving het publiek de Engels/Nederlandse uitgave van de lezing.
Stichting DOEN ondersteunt de Winternachtenlezing 2007, omdat schrijvers uit 'het Zuiden' hier de mogelijkheid krijgen hun denkbeelden te delen. Met hun vakgenoten op het festival, maar ook met een breder publiek. Zo ontstaan nieuwe inzichten en daarmee leveren zij een bijdrage aan het maatschappelijke debat in Nederland.
-
Op zoek naar de ziel. Deel 1: De Wetenschap
'Je ziel is een heilig iets, ze is door God ingeblazen en als je ouder wordt groeien er haartjes op.' Zo dacht men over de ziel in de Middeleeuwen. Maar hoe zit dat nu, wordt ze nog steeds door God ingeblazen en zo ja: door welke? Is de ziel biologisch te verklaren, zelfs nu we er niet langer op kunnen rekenen dat zij 21 gram weegt? Is de ziel alleen nog maar terug te vinden in de kunst, of levert ontzieling juist betere kunst op? Schrijvers, wetenschappers, filosofen, religiedeskundigen en kunstenaars gingen samen op zoek naar de ziel. Een expeditie in drie delen. Gespreksleider was Michaël Zeeman.
Strikt genomen is er geen enkel wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van de ziel. Vanuit drie wetenschappelijke disciplines lijkt een zoektocht dus een onbegonnen taak. Het was aan Midas Dekkers om de richting te bepalen. Dat deed hij met een verhaal over lichaam en ziel dat hij speciaal voor Winternachten schreef. Douwe Draaisma, hoogleraar in de geschiedenis van de psychologie, en schijfster en filosofe Désanne van Brederode reageerden vanuit hun vakgebied. Gedrieën kwamen ze tot meer inzicht in de biologische, neurologische en ethische waarde van de ziel. Nederlandstalig.
-
Op zoek naar de ziel. Deel 2: De Religie
Is de ziel puur religieus? Het antwoord op die vraag en op de vermeende goddelijke kanten van de ziel gaven de Indiase schrijver Pankaj Mishra ende Britse schrijfster Karen Armstrong. Pankaj Mishra schreef de essayistische reisroman De Boeddha in de wereld, over zijn speurtocht naar Boeddha en de betekenis van het boeddhisme. Karen Armstrong is een van de grootste auteurs over religie. In de jaren zestig bracht ze zeven jaar door als non in een klooster van een katholieke onderwijscongregatie. Haar persoonlijke herinneringen en beschouwingen over het falen van de kerk, het wezen van het geloof, de eenzaamheid en de spirituele ervaringen beschreef ze in haar boek Door de nauwe poort. Haar boek Een geschiedenis van God, een cultuurgeschiedenis van duizend jaar christendom, jodendom en islam werd een wereldwijde bestseller. Daarin schreef ze: "De secularisatie die we momenteel meemaken is een volstrekt nieuw probeersel en nooit eerder in de geschiedenis van de mens voorgekomen." Engelstalig.
-
Op zoek naar de ziel. Deel 3: De Kunst
Als er één beroepsgroep is die zich buigt over het eigen zielenheil dan is het wel het kunstenaarsgilde. Zijn de ogen de spiegel van de ziel? Is de ziel het hoogste? Wat brengt de ziel het meeste heil, de wereld of het Elysisch eiland? Wat zou Achterberg bedoeld hebben met "En in een alom wervelend verliezen / van bloem en zon en horizon / stegen uw stille zielekimmen / blauw aan het hart rondom"? Kan een schrijver, beeldend kunstenaar of componist nu nog iets met een dergelijk hoogdravend ideaal? Schrijver Allard Schröder, beeldend kunstenaar Theo Jansen en componist Klaas de Vries zochten naar de bezieling en ontzieling van de kunst. Nederlandstalig.
-
Ik capituleer - debat over bedreiging, solidariteit en zelfcensuur in kunst en journalistiek
Met: Afshin Ellian, Bas Heijne, Breyten Breytenbach, Maxim Februari, Michaël Zeeman, Sybrand van Haersma Buma
De vrijheid van meningsuiting in Nederland staat onder druk. Vrijwel iedere kunstenaar of journalist die in de afgelopen jaren in het nieuws is gekomen vanwege bedreiging, heeft gecapituleerd. Van toneelregisseur Johan Doesburg (Fassbinders Het Vuil, de Stad en de Dood, 1987) tot Hasna el Maroudi (columniste NRC Handelsblad, 2005).
Steeds werden twee zaken bedreigd: de persoon in kwestie, die een veilig heenkomen zocht, en de vrije meningsuiting, die na een golf van publieke verontwaardiging in de steek werd gelaten. Wachtend op het volgende incident. Afshin Ellian, jurist, dichter en columnist van NRC Handelsblad, opende het programma met een manifest waarin hij een opriep tot het tonen van burgermoed. Er volgde een debat met Sybrand van Haersma Buma (woordvoerder justitie van de CDA Tweede Kamerfractie), Bas Heijne (schrijver) en Marjolijn Februari (filosoof, jurist en schrijver). De Nederlandse situatie werd in een internationaal perspectief geplaatst door de Zuid-Afrikaanse dichter en voormalig anti-apartheidsactivist Breyten Breytenbach. De eerder aangekondigde deelnemer Joesoef Isak, uitgever, journalist en voorvechter van het vrije woord in Indonesië, kon wegens ziekte niet naar Nederland komen. Michaël Zeeman heeft het debat geleid.
Nederlandstalig. -
Op zoek naar de onafhankelijke geest - deel 1
Zijn ze er nog, de onafhankelijke denkers, de anti-conformisten? Krijgen ze nog de ruimte in onze steeds kleiner wordende wereld? De Zuid-Afrikaanse schrijver Breyten Breytenbach gaf ons een gebruiksaanwijzing met do's and don'ts voor het behoud van onze onafhankelijke geest. Samen met de schrijvers Herman Franke en Marja Brouwers ging hij op zoek naar de helden van de geest van deze tijd. Michaël Zeeman leidde de zoektocht. Nederlandstalig.
-
Op zoek naar de onafhankelijke geest - deel 2
In het tweede deel van de zoektocht spraken beeldend kunstenaar Marlene Dumas, bioloog Tijs Goldschmidt en componist Theo Loevendie over de (on)mogelijkheid van onafhankelijk scheppen. Moeten we een voorbeeld nemen aan de onafhankelijke scheppers bij uitstek: de schilderende aap Congo en de zorgeloos componerende vogels? Michaël Zeeman trad op als gespreksleider. Nederlandstalig.
-
In memoriam Henk van Woerden
In november vorig jaar overleed de schilder/schrijver/dwarse denker Henk van Woerden. In die laatste hoedanigheid was hij jarenlang betrokken bij Winternachten, als artistiek adviseur en als bestuurlid. In een ingelast programma herdachten we hem met bevriende schrijvers en musici. Breyten Breytenbach uit Zuid-Afrika sprak over Van Woerden als schilder en fotograaf. Bevriende schrijvers, uitgever Joost Nijsen en Nicole van Woerden-Müller lazen uit zijn romans Tikoes, Moenie Kyk Nie, Een mond vol glas, de bundel Notities van een luchtfietser en zijn laatste roman Ultramarijn. Van Woerden was een groot liefhebber van Griekse muziek. Hij speelde bouzouki in een Grieks ensemble, dat in dit programma onder de naam To Trigono optrad. Nederlands/Engelstalig
-
Op zoek naar de onafhankelijke geest - deel 3
De avond werd afgesloten met een gesprek tussen alle deelnemers aan de zoektocht om tot enkele conclusies te komen over de manier waarop het onafhankelijk denken beschermd kan worden. Tot slot een visie van de schrijver Samuel Beckett op het menselijk denken: akteur Paul Röttger speelde de monoloog van Lucky uit het toneelstuk Wachten op Godot. Michaël Zeeman leidde het gesprek. Nederlandstalig.
-
Het Onbehagen van het Oosten
Met: Eddin Khoo, Farid Esack, Michaël Zeeman, Olivier Roy, Paul Scheffer, Tariq Ramadan
Vijf panelleden gingen onder leiding van publicist Michaël Zeeman een discussie aan over situatie van wederzijds wantrouwen tussen Oost en West. Waar komt dat onbehagen vandaan? Zijn de anti-westerse sentimenten zoals die nu voelbaar zijn, specifiek van deze tijd of gaan ze veel verder terug in de geschiedenis? Hoe ontwikkelt zich de Islam in Europa?
Met Tariq Ramadan, omstreden filosoof uit Zwitserland, auteur van To be a European Muslim met een enorme aanhang onder jonge moslims in de Franse voorsteden; Paul Scheffer, bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek en publicist op het gebied van de multiculturele samenleving in Nederland en de rest van Europa; de Maleisische schrijver, dichter en uitgever Eddin Khoo; Farid Esack, moslim geleerde uit Zuid Afrika en voormalig anti-apartheidsstrijder, en Olivier Roy, islamkenner uit Frankrijk en auteur van het recentelijk verschenen De globalisering van de islam.
De middag opende met een inleiding door Michaël Zeeman, en eindigde met een discussie met het publiek.
Engelstalig.Luister op deze pagina naar de geluidsopnames van het eerste en het tweede deel van het debat.
-
Het vreemde en het eigene
Twee schrijfsters over het vreemde en het eigene. Bij Margriet de Moor gaat het daarbij dikwijls om de confrontatie tussen de eigen traditie en de onthechting, bij de Turks/Duitse Emine Özdamar gaat het om de verplaatsing en het vinden van houvast in een nieuwe omgeving. De een kwam als kind uit Turkije naar Duitsland en veroverde zich al spelend en schrijvend een plek in een vreemde samenleving en cultuur. De ander is door en door verbonden met de Nederlandse cultuur, maar vond via de muziek en de literatuur een weg naar buiten. Özdamar werd bekend met haar roman Het leven is een karavansarai. Sindsdien heeft ze een grote reputatie opgebouwd. In november 2004 werd ze nog bekroond met de prestigieuze Von Kleist prijs. Margriet de Moor, auteur van een inmiddels monumentaal en omvangrijk oeuvre, dat verscheidene malen werd onderscheiden, is een van de meest gelezen Nederlandse auteurs in Duitsland. Haar boeken Op de rug gezien (1988), Eerst grijs dan wit dan blauw (1991) en Kreutzersonate, een liefdesverhaal zijn ook in Duitse vertaling verschenen. Aan het eind van dit programma was nog een korte voordracht van de Turkse schrijfster Asli Erdogan, die eerder op de avond werd geïnterviewd door Margot Dijkgraaf.
Duitstalig -
In den beginne was het beeld...
In beginne was het beeld, en het beeld was bij God en het Woord was aan Willem Jan Otten. De dichter, schrijver, essayist en dramaturg gaf in een voor Winternachten geschreven openingstekst zijn visie op het thema van deze editie van Winternachten, woord versus beeld. Cabaretier Freek de Jonge reageerde als eerste. Michaël Zeeman leidde het daarop volgende gesprek over verering en afwijzing van woord en beeld.
-
Te erg voor woorden
Voor sommigen waren de gouden punttieten van Gaultier/Madonna te erg voor woorden. Schrijvers Troy Blacklaws (Zuid-Afrika), Tijs Goldschmidt, Eddin Khoo (Maleisië) en Bas Heijne kiezen een beeld uit hun land of cultuur dat verboden is of verboden zou moeten worden en lichten dit toe. Michaël Zeeman presenteert.
Engelstalig. -
Verboden woorden in Zuid-Afrika
De Zuid-Afrikaanse schrijver Ivan Vladislavić presenteerde vanavond de Nederlandse vertaling van zijn roman The Restless Supermarket. Zijn landgenoot Troy Blacklaws maakt forore met zijn boek Karoo Boy . Een roman over volwassen worden in de half-woestijn van Zuid-Afrika, de Karoo. De auteurs gingen in gesprek met Michaël Zeeman over hun werk. Over clichées over goed en slecht in Zuid-Afrika, en over het belang om, zoals de hoofdpersoon in Vladislavic' roman, een corrector bij een uitgeverij, precies te zijn in het beschrijven van de werkelijkheid. Het programma werd afgesloten met een in memoriam voor de Zuid-Afrikaanse schrijver Sello Duiker, een goede bekende voor bezoekers van Winternachten. Hij overleed drie dagen geleden.
-
De toekomst is geen sprookje
Met: André Klukhuhn, Ilja Leonard Pfeijffer, Joke van Leeuwen, Manon Uphoff, Michaël Zeeman, Said el Haji, Thea Doelwijt
Er was eens een meisje dat bovenop een toren van boeken klom, zo hoog, dat ze boven de wolken uitkwam. Hoe is het uitzicht? Is ze daar veilig? Hoe zal het haar vergaan? Schrijfsters Manon Uphoff en Thea Doelwijt, schrijver en performer Said El Haji, filosoof en schrijver André Klukhuhn, schrijfster en cabaretière Joke van Leeuwen en dichter en rebel Ilja Leonard Pfeijffer schreven een sprookje voor haar. Ze geven haar een toekomst, misschien dichten ze haar zelfs een ideaal toe. Wordt ze gelukkig? Luister naar zes sprookjes voor volwassenen en een gesprek met de schrijvers onder leiding van Michaël Zeeman.
-
Winternachten - Preview
Met: Adrian Nicole LeBlanc, Antjie Krog, Chirikure Chirikure, Denise Jannah, Lasana M. Sekou, Michaël Zeeman, Nelleke Noordervliet, Putu Wijaya, Robert Menasse, Syahrial & Grup, Tessa Leuwsha, Tom Gilling, Zakes Mda
Voordat Winternachten in al zijn hevigheid losbarst geeft journalist en literatuurcriticus Michaël Zeeman zijn visie op het thema van dit jaar: toekomst@idealen.nu. Nelleke Noordervliet presenteert aansluitend een afwisselend programma met schrijvers, dichters en muziek. Buitenlandse auteurs presenteren zichzelf met een korte voordracht en geven een voorproefje op de programma's waarin ze het komend weekeinde te zien zijn. Met optredens en gesprekken van schrijvers uit Suriname, Sint Maarten, Zuid-Afrika, Zimbabwe, Australië, Oostenrijk, de Verenigde Staten en Indonesië, en muziek van de Sumatraanse muziekgroep Syahrial & Grup en zangeres Denise Jannah.
-
Voor geluk en vaderland
Een volk van onderdrukten wandelt naar het Nieuwe Land. Maar is nieuw ook altijd meteen beter? Wanneer wordt een ideaal een verplichte lofzang of een mislukking? Moeten we idealen afschaffen en is het beter om dromen woordeloos te laten? Schrijvers Thomas Rosenboom en Frank Westerman over de toekomst van het ideaal en het schrijven voor een illusiemaatschappij.
-
Opening: het Orakel van Afrika
De Zuid-Afrikaanse schrijver en jounalist Antjie Krog opende Winternachten met de eerste in een serie van zes orakelspreuken. Daarna ging zij - onder leiding van Michaël Zeeman - in gesprek met de Iraans/Nederlandse dichter en wetenschapper Afshin Ellian over de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommisssie. Ellian promoveerde kort geleden op dit onderwerp. Herstel, inschikken, aanpassen, verzoenen en vergeven. Volgens Krog past de verzoening in een lange Afrikaanse traditie. Onmogelijk dat zoiets zou gebeuren in een moslim-land, stelt Afshin Ellian.
-
Hivos: centraal debat
Presentator doet verslag van de afzonderlijke sessies en gaat met de kunstenaars in gesprek over een aantal hieruit naar voren komende thema's. Tot slot doet elke deelnemer een aanbeveling aan de Nederlandse hulporganisaties.
-
Ondergangers
Schrijver Robert Menasse (Wenen) beschreef de 19e eeuwse Oostenrijkse beweging van 'ondergangers'. Vanavond leest hij zijn orakelspreuk over de toekomst van Europa. Hij spreekt hierover met Michaël Zeeman. Engelstalig.
-
Heilstaat of handelspartner?
De Amerikaanse schrijver/journalist Adrian Nicole LeBlanc volgde jarenlang families in de Bronx, voor wie het moeilijk is zich een toekomst te dromen. Ze spreekt onder leiding van Michaël Zeeman met Tom Giling, uit Australië. Allebei doen ze een orakelspreuk over de toekomst van hun continent. Richt Australië zich in de toekomst op Azië of het westen? Engelstalig.
-
Is groot kak coming?
Gaat Zuid-Afrika de kant op Zimbabwe? Wie overleeft er eerder: de cynicus of de idealist, de traditionalist of de vernieuwer? Wat is het effect van apartheid op het persoonlijke leven van mensen? Drie Zuid-Afrikaanse schrijvers – Zakes Mda, Damon Galgut en K. Sello Duiker – over het huidige mindfield aan neuroses in Zuid-Afrika. Engelstalig.
-
Mijn Volkslied
Met: Christine Otten, Geert van Istendael, Gibi Bacilio, Jaap Blonk, Kader Abdolah, Michaël Zeeman, Theodor Holman
Nederland is Nederland niet meer. Zijn we ook toe aan een nieuw volkslied? Zes schrijvers en dichters uit binnen- en buitenland deden op deze middag hun voorstel.
Schrijver/columnist Theodor Holman en Gibi Bacilio uit Curaçao componeerden zelf de muziek voor hun lied. Holman begeleidde zichzelf op de piano, Bacilio liet zich door een orkestband begeleiden. Schrijfster en rap-dichters Christine Otten liet de muziek schrijven en liet zich begeleiden door door de saxofoon en computer van Jan Klug. Klankdichter Jaap Blonk gaf een nieuwe versie van het Wilhelmus, met zijn stem als instrument. Schrijver Kader Abdolah zong zijn tekst begeleid door componist/pianist Steven Faber. De Vlaamse schrijver Geert van Istendael liet zijn volkslied voor Nederland zingen door de operazangeres Lieve Jansen, op de piano begeleid door componist Koen Dejonghe, en ondersteund door zang uit de zaal. Michaël Zeeman sprak met de schrijvers en dichters over de noodzaak van een nieuw volkslied.
U kunt de geluidsopnames van dit programma beluisten op deze pagina.
-
Nation Building and Writing History - debat
Met: Bob de Graaff, Goenawan Mohamad, Henk van Woerden, Michaël Zeeman
'Nation Building' is het proces waarin de burgers van een land een gevoel en bewustzijn van gezamenlijkheid ontwikkelen. De schrijver, de journalist en de historicus spelen hoofdrollen in dat proces. Historicus Bob de Graaff beschreef zijn rol in het Srebrenica onderzoek, en ging als Japanoloog in op de manier waarop Japan de zwarte bladzijden uit zijn geschiedenis beschrijft. Goenawan Mohamad beschreef de onrechtvaardigheden die gepaard gaan met van het proces van natievorming in Indonesië. Van Woerden schetste de verantwoordelijkheid van de schrijver in het proces van geschiedschrijving. Een debat onder leiding van Michaël Zeeman. Engelstalig.
-
Het lelijke eendje - zelfportret van Zuid-Afrika
'Ik zie mensen opkrabbelen uit de ondraaglijke stank van onderdrukking, maar ik zie ook hun wonden', schrijft het hoofdpersonage in The Quiet Violence of Dreams van K. Sello Duiker. Deze jonge Zuid-Afrikaanse schrijver geeft met zijn oudere landgenoot en schrijver Etienne van Heerden een zelfportret van zijn land. Michaël Zeeman interviewde twee belangrijke literaire stemmen over de hybride Zuid-Afrikaanse samenleving
-
Zuid-Afrika, Vlaanderen en Nederland: Eenheid van cultuur?
Wat bepaalt heden ten dage de verhouding tussen Nederland, Vlaanderen en Afrikaanstaligen? Is het opnieuw tijd voor gevoelens van verbondenheid, of is dit nog steeds een taboe? Is de verbondenheid er uitsluitend een van de taal, of ook van een gedeelde cultuur? De Vlaams/Nederlandse auteur Benno Barnard, zijn Zuid-Afrikaanse collega Etienne van Heerden en de in Zuid-Afrika opgegroeide Nederlandse auteur Henk van Woerden gingen in gesprek onder leiding van Michaël Zeeman.
-
Ziende blind
Een gesprek Bas Heijne en Herman Franke, schrijvers/columnisten. Michaël Zeeman, hartstochtelijk bestrijder van de culturele kaalslag, leidt een gesprek over het falen van de Nederlandse intelligentsia. Begrijpen ze al iets van wat er in het afgelopen jaar in het land is gebeurd?
-
Dubbel vaderland
'Voor Nederland ben ik bereid de wapenen op te nemen.' Met die woorden gaf de van oorsprong Marokkaanse schrijver Fouad Laroui aan waar Nederlanders zo slecht in zijn: trots op zijn land. Ik wil de vrijheid van denken in dit land verdedigen. Een gesprek met schrijfster Yasmine Allas, van oorsprong Somalische, en Mala Kishoendajal, Hindoestaans Surinaamse in Nederland. Een gesprek over loyaliteit aan het land van herkomst en aan het nieuwe vaderland, onder leiding van Michaël Zeeman. Nederlandstalig.
-
Cape Town Festival - Kaapstad
Met: Cynthia Mc Leod, Denise Jannah, Frank Martinus Arion, Henk van Woerden, Michaël Zeeman, Seno Gumira Ajidarma
Het Cape Town Festival (16 tot 24 maart 2002) is een jaarlijks multidisciplinair festival, waarin Winternachten dit jaar het literaire programma verzorgde: een tweedaags mini-festival onder de titel Trade Winds, a sumptuous literary feast with spoken word, music, and video (Passaatwinde - 'n vrolijke fees rondom die gesproke woord, musiek en video) .
Dit festival bood - net als Winternachten in Den Haag - een parallelprogramma op drie podia, met stand-up comedy, video, muziek, performing poets en gesprekken met schrijvers. Michaël Zeeman presenteerde op deze twee avonden een aantal gesprekken van de Winternachten-deelnemers met hun Zuid-Afrikaanse collega's. Henk van Woerden en André Brink spraken over 'rewriting history'; Cynthia McLeod ontmoette haar collega-schrijfster E.K.M. Dido in een gesprek over 'breaking down stereotypes', Frank Martinus Arion sprak met Achmat Dangor over 'creolisation and hybridity' en de Indonesische schrijver Seno Gumira Ajidarma ontmoette in Keorapetse Kgositsile zijn geestverwant in het schrijven over 'jazz and struggle'.De VPRO documentaire 'Korreltjie Niks is my Dood' van Saskia van Schaik over Ingrid Jonker, beleefde zijn Zuid-Afrikaanse première, met een inleiding van de scenarist, schrijver Henk van Woerden.
Ook in dit festival trad Denise Jannah op, nu samen met Kaapse jazz-musici. Andere deelnemende schrijvers en performers waren o.m. Gcina Mhlope, Jeremy Cronin, Gert Vlok-Nel, Loit Sôls & Jethro, Mark Lottering en Dianna Ferrus. De avonden werden afgesloten met muziek van DJ Jools en DJ Mtone Edjabe.
-
Time of the Writer - Durban
Met: Cynthia Mc Leod, Denise Jannah, Frank Martinus Arion, Henk van Woerden, Michaël Zeeman, Seno Gumira Ajidarma
In het festival Time of the Writer (11 tot en met 16 maart) in Durban presenteerde Winternachten een avond onder de titel 'Rewriting History - the Dutch Connection'.
Michaël Zeeman leidde gesprekken met de vier schrijvers, die als gezamenlijk thema het herschrijven van de geschiedenis hebben. Denise Jannah trad op deze avond op met Zuid-Afrikaanse musici. Ze zong o.a. liefdesgedichten uit de Surinaamse, Nederlandse, Afrikaanse en Antilliaanse literatuur, voor haar geselecteerd door Gerrit Komrij. Ook de Zuid-Afrikaanse schrijfster Nadine Gordimer maakte met een voordracht uit haar werk deel uit van dit programma.De vier schrijvers gaven in deze week ook workshops en lezingen op universiteiten, scholen voor journalistiek en middelbare scholen in de stad en in de townships. Ze gaven workshops voor beginnende schrijvers en namen deel aan een conferentie voor schrijvers en uitgevers.
Winternachten fotograaf Serge Ligtenberg reisde mee naar Durban om daar twee studenten fotografie te begeleiden bij het maken van een fotoreportage van het festival.
De overige deelnemende schrijvers aan Time of the Writer waren o.a. Ama Ata Aidoo (Ghana), Gcina Mhlophe (Zuid-Afrika), Akachi Adimora-Ezeigbo (Nigeria), Ken Bugul (Senegal), Kossi Efoui (Togo), Nimrod (Tsjaad), Raphaël Confiant (Martinique), Jamal Mahjoub (Soedan) en Achmat Dangor (Zuid-Afrika).
-
Live bloemlezing: taboes van liefde en literatuur
Met: Antjie Krog, Ayu Utami, Basil Appollis, Ernest Pépin, Fouad Laroui, Frank Martinus Arion, Gerrit Komrij, Manon Uphoff, Michaël Zeeman, Pauline Melville
Het zijn dezelfde mensen die indertijd vonden dat alles moest kunnen en alles moest mogen, die nu met verbeten ernst alles waarvan ze maar het vermoeden hebben dat de ander het prettig zou kunnen vinden willen verbieden.
Dat schreef Gerrit Komrij. Misschien is er geen begrip zo cultuurbepaald als taboe. In Nederland lijken er sinds de jaren zestig nauwelijks nog taboes te bestaan op het gebied van liefde en literatuur. Maar dan verschijnt er opeens een schokkende Afrikaanse roman over homoseksualiteit, en maakt een Zuid-Afrikaan controversiële films over macht, liefde, en geweld. Als culturen botsen op het terrein van het taboe, is er misschien geen begrip zo geschikt om met een internationaal gezelschap auteurs over te discussiëren. Op deze middag lazen acht auteurs hun favoriete fragment uit de wereldliteratuur voor rondom het thema taboes. Uit het daarop volgende gesprek werd duidelijk waar in elke cultuur of godsdienst de grens wordt getrokken. Voertaal: Nederlands/Engels. -
Wingewest van het geweten 2
Met: André Brink, Cynthia Mc Leod, Frank Martinus Arion, Henk Schulte Nordholt, Henk van Woerden, Michaël Zeeman
In 1998 organiseerde Winternachten een forumdiscussie onder deze titel. Tijdens die bijeenkomst deden schrijvers Frank Martinus Arion en Adriaan van Dis een oproep voor de oprichting van een nationaal slavernijmonument. Mede dankzij verscheidene andere initiatieven zal naar verwachting in juni 2002 een monument geplaatst worden in Amsterdam. Tijd voor een vervolgbijeenkomst. Voor wie wordt dit monument geplaatst? Hebben de Nederlanders enig idee van het slavernijverleden? Is het alleen een monument voor de in Nederland wonende nazaten van de slaven? Een discussie over historisch besef en de betekenis van de koloniale geschiedenis voor de nationale identiteit van Surinamers, Antillianen, Indonesiërs, Zuid-Afrikanen en Nederlanders. Een gesprek met schrijvers uit Zuid-Afrika, Suriname, Curaçao en Nederland en een Indonesië-kenner, en een discussie met het publiek, onder leiding van Michaël Zeeman. Voertaal Nederlands.
-
Verborgen Vijandschap
Geen cultureel diverser gebied ter wereld dan de Caraïben. Frank Martinus Arion (Curaçao) sprak met Pauline Melville (geboren in toenmalig Brits-Guyana, schrijfster van Savanne Sagen), en schrijver Ernest Pépin uit Guadeloupe. Over wat er gemeenschappelijk is in de Caraïben, over de invloed van de verschillende koloniale machten, en wat er over is van de oorspronkelijke inheemse culturen. 'Ze gaan ten onder, ze zijn te kwetsbaar om te concurreren met de anderen.', aldus Pauline Melville, die de Indiaanse bevolking van Guyana beschrijft. 'Wat zij schrijft is weer nieuw voor mij, ik was het vergeten.", zei Arion over haar werk, waarin hij gedragingen van zijn grootvader herkende. 'Wij zijn een schepping van de kolonisatie. Anders dan ex-kolonieën als Marokko, die al als eenheid bestonden voor de komst van de kolonisator. Wij moeten creoliseren, onze eigen cultuur, religie en geschiedenis creëren', aldus Ernest Pépin. Een gesprek in het Engels.
-
Liefde maakt geschiedenis
Verboden liefdesgeschiedenissen zijn van alle tijden. Relaties tussen blank en bruin ten tijde van slavernij en kolonialisme, relaties met prostituees, overspel - de Surinaamse literatuur kent haar liefdesgeschiedenis. In dit programma kwamen drie Surinaamse schrijvers samen die de geschiedenis verwerken tot 'faction': Cynthia McLeod, John H. de Bye en Clark Accord.
-
In gesprek met André Brink
Lust en liefde in de Zuid-Afrikaanse literatuur. Het onderwerp is sterk verbonden met een van de grote schrijvers van Zuid-Afrika, André Brink. Voor het eerst in jaren trad hij op Nederland, op uitnodiging van Winternachten. Met Michaël Zeeman sprak hij over lust en liefde in zijn werk, en over zijn nieuwste roman Donkermaan.
-
Gesluierde liefde
Is de liefde bemiddelbaar wanneer de geliefden uit verschillende werelden - joods en islamitisch - komen? Of kom je dan in de verkeerde liefdesgeschiedenis terecht, zoals de neef in de roman Judith en Jamal van Fouad Laroui. Hij, de joodse essayiste Tamarah Benima en de Marokkaans/Nederlandse schrijfster Naima el Bezaz gaven antwoord op deze vragen. Op het voorstel van Minister van Boxtel om 'invoerrechten' te vragen voor Turkse en Marokkaanse huwelijkskandidaten voor in Nederland wonende landgenoten, reageert Naima el Bezaz enthousiast. "Ik hoop dat ze een flinke belasting heffen". 'Wat is joods? Het is een conglomeraat van identiteiten', aldus Tamarah Benima. "In de hele joodse wereld is 60 tot 70 procent van de huwelijke gemengd. Als sinds het begin van de vorige eeuw". Voertaal: Nederlands, teksten Laroui in het Frans.
-
Live Bloemlezing en discussie
Met: Anna Enquist, Ardashir Vakil, Bas Heijne, Basil Appollis, Breyten Breytenbach, Ellen Ombre, Henk van Woerden, Ian Buruma, Jan Eijkelboom, Jit Narain, Lasana M. Sekou, Michaël Zeeman, Rajeev Balasubramanyam, Vamba Sherif
Wat is het mooiste gedicht over diaspora? Een programma in twee delen. In het eerste deel las een aantal van de Winternachtgasten een favoriet gedicht uit de wereldliteratuur. De schrijvers werden geïntroduceerd door Basil Appollis. Aansluitend op de Live Bloemlezing leidde Henk van Woerden met een korte lezing een discussie in over het thema diaspora en de schrijver. De discussie onder leiding van Michaël Zeeman bleek een goede aanloop voor de komende boekenweek, over de 'spagaat' waarin schrijvers uit twee culturen zouden leven.
-
Het verleden verwerkt in de literatuur
Van Jan Eijkelboom verscheen kort voor het festival Het Krijgsbedrijf, over de politionele acties in Indonesië. Ian Buruma en Breyten Breytenbach belichtten het gespreksthema vanuit Japan en Zuid-Afrika. Een gesprek onder leiding van Michaël Zeeman.Als toelichting werd een opname vertoond van een IKON-televisieprogramma waarin Adriaan van Dis spreekt met de Zuid-Afrikaanse schrijfster /journaliste Antjie Krog, over de verwerking van het apartheidsverleden.Dit thema werd ook belicht met de film Long Night's Journey into Day, met verhoren in de Waarheids- en verzoeningscommissie'.
-
Retourtje Bollywood
Speciaal voor Winternachten zijn Bas Heijne en de Indiase auteur Ardashir Vakil naar de filmwereld in Bombay afgereisd. Aan de hand van foto's brachten zij verslag uit van hun wederwaardigheden in de Indiase filmwereld. Zij spraken daar met Indiaas beroemdste acteurs en scenarioschrijvers, en liepen mee tijdens filmopnamen. Gespreksleider was Michaël Zeeman.
-
Ontworteld
Ontworteling van familie, een cultuur of zelfs een geheel land. Literaire ontworteling is het thema waarover Anna Enquist met haar Indiase collega's sprak. Van Ardashir Vakil verscheen Bombay branding over een onverzadigbare puber die opgroeit in de wereld van de bruisende metropool Bombay. Rajeev Balasubramanyam debuteerde kort voor het festival met In Beautiful Disguises, over een meisje dat haar ouderlijk huis ontvlucht. Michaël Zeeman was gespreksleider.
-
Leven in twee culturen
Hoe is het om te leven in twee culturen Welke taal overheerst in het denken en dromen? Emeritus hoogleraar geschiedenis Prof. H.W. von der Dunk en schrijver Ian Buruma belichtten deze kwestie vanuit hun eigen ervaringen.
-
Hollanders in de Arabische wereld
Als correspondent voor de pers, als reiziger voor het leven en als jurist kwamen ze terecht in de Arabische wereld. Joris Luyendijk, Maurits Berger en Harm Botje. Berger doolde door het rijk van de islam en schreef het prachtige 'De islam is een sinaasappel'. Harm Botje was lange tijd correspondent voor NRC Handelsblad. Hij maakt nu van reizen door en schrijven over de Arabische wereld zijn beroep. Presentatie Michaël Zeeman.
-
Identiteitswisselingen
Het kort voor het festival verschenen 'Kafka's Vloek' van Achmat Dangor is een betoverende en uiterst provocerende roman: om carrière te kunnen maken geeft een kleurling en moslim zich uit als jood.Achmat Dangor en Arthur Japin (schrijver van o.a. 'De zwarte met het witte hart') spraken onder leiding van Michaël Zeeman over deze roman en over elkaars werk
-
Poëzie over verplaatsing
Michaël Zeeman sprak met Marlene van Niekerk, Gerrit Komrij en Adriaan van Dis over hun keuze van gedichten rond het thema 'verplaatsing'. Elk van hen las enkele gedichten naar keuze uit de wereldliteratuur over dit thema.Voertaal Nederlands.
-
Egypte, de jonge generatie
Volkskrant-correspondent Joris Luyendijk kwam als student terecht in Caïro en beschreef zijn ervaringen in 'Een goede man slaat soms zijn vrouw'. Hij spreekt over de jonge generatie Egyptenaren. Een voorbeeld is May Telmissany (Caïro, 1965). Zij presenteerde de Nederlandse vertaling van haar debuutroman 'Dunjasâd'. Een gesprek in het Engels met Michaël Zeeman .
-
De onderkant van de geschiedenis
Tijdens het festival verscheen de Nederlandse vertaling van Marlene van Niekerk de roman Triomf, over de even hilarische als diep droevige gebeurtenissen van een arm blank gezin in een buitenwijk van Johannesburg. Het festival vroeg aan Manon Uphoff om de roman te lezen. Marlene van Niekerk las het werk van Uphoff. Ze spraken onder leiding van Michaël Zeeman over de overeenkomsten in elkaars werk. Voertaal Nederlands/Afrikaans.
-
Arabische schrijvers dichterbij
Arabische romans worden in ons land steeds meer gelezen. Winternachten bracht vier Arabische schrijvers samen in een gesprek met Michaël Zeeman. Hanaan as-Sjaikh groeide op in Libanon en woont nu in Londen. Ze is in Nederland vooral bekend van haar roman 'Vrouwen tussen hemel en zand'. De Marokkaan Fouad Laroui studeerde in Parijs en woont nu in Amsterdam. Kort voor het festival verscheen van hem het zeer goed besproken' Kijk uit voor parachutisten'. Tayeb Salih (Soedan, 1926), is een van de grote Soedanese schrijvers en een autoriteit op het gebied van de Arabische literatuur.
-
Zuid-Afrikaanse Bloemlezers
Gerrit Komrij en Robert Dorsman stelden elk een bloemlezing samen van poëzie in het Afrikaans. Vertaler Robert Dorsman werkte samen met Adriaan van Dis aan de bundel O wye en droewe land, met honderd en een gedichten. Gerrit Komrij gaat nog verder: Hij werkte ten tijde van het festival aan de voorbereiding van zijn bundel Afrikaanse poëzie in duizend en enige gedichten. Gespreksleider Michaël Zeeman bracht de bloemlezers samen. Ze lieten hun favoriete gedichten horen en introduceerden elk een Afrikaanstalige dichter van hun keuze. Komrij koos voor Gert Vlok Nel, Dorsman nodigde de straatzanger Loit Sôls uit.
-
Joodse cultuur in de roman
Voor de schrijfster Carl Friedman speelt de joodse cultuur een belangrijke rol in de romans en verhalen. Hetzelfde geldt voor Dan Jacobson . Hij schreef onder meer over de joodse identiteit in Zuid-Afrika. De schrijvers droegen voor uit hun werk en spraken onder leiding van Michaël Zeeman over hun gemeenschappelijke onderwerp.
-
Indische Bloemlezers
Oost-Indische Inkt is de titel van een in het najaar van 1998 verschenen bloemlezing van Indische literatuur. Schrijver Alfred Birney stelde het boek samen. Over de keuzes die hij maakte, van Multatuli tot Marion Bloem, sprak Birney onder leiding van Michaël Zeeman met Kester Freriks, schrijver en criticus. Freriks nodigde twee 'Indische' schrijvers uit: Aya Zikken, van wie werk is opgenomen in de bloemlezing en Jill Stolk, die er niet in voorkomt. Beiden droegen voor uit hun werk.
-
Op zoek naar Oost-Indisch Zuid-Afrika
Rudy Kousbroek en Henk van Woerden gingen voor De Winternachten op zoek naar Oost-Indisch Zuid-Afrika. 'Malay', zo heten in de Kaap-provincie de nakomelingen van Oost-Indische slaven en dissidenten. Deze laatsten kwamen in de 17e en 18e eeuw regelmatig in opstand tegen het Nederlandse bewind in toenmalig Oost-Indië. Men wilde van ze af en ze werkden verscheept naar naar Kaap de Goede Hoop. Hun Maleise taal en gewoonten laten eeuwen later nog sporen na in Zuid-Afrika en in het Afrikaans. Wat is er nog zichtbaar van hun cultuur? Kousbroek en Van Woerden deden in woord en beeld verslag van hun zoektocht.
-
Oost- en West-Indische Winternacht
Met: Aart van Zoest, Arahmaiani, Arthur Japin, Astrid H. Roemer, Basha Faber, Coen Pronk, Cynthia Mc Leod, Frank Martinus Arion, Gamelan Ensemble Widosari, Grupo Zamanakitoki, Helga Ruebsamen, Michaël Zeeman, Monique Hoogmoed, Paula Gomes, Paulette Smit, Radhar Panca Dahana, Rudy Kousbroek, Shrinivási, Toeti Heraty, Warih Wisatsana
De derde editie van de Indische Winternacht, deze keer een Oost- en West-Indische Winternacht. Behalve kunstenaars uit Indonesië en Nederland, waren nu ook schrijvers, musici en vertellers uit Suriname en de Nederlandse Antillen uitgenodigd.
In het theaterprogramma was te zien en te horen: gamelan-spel, verhalen van Coen Pronk, Moniek Hoogmoed en Paulette Smit en muziek van Eric Calmes en zijn Antilliaans-Nederlandse band Grupo Zamanakitoki. In het Filmhuis was uniek archiefmateriaal te zien : de allereerste documentaires over Indië, in het begin van deze eeuw gemaakt door J.C. Lammers, in opdracht van het koloniaal instituut. Verder Faya Lobbi , de klassieke documentaire over Suriname uit 1960 van Herman van der Horst, en Ava en Gabriel , de Antilliaanse speelfilm uit 1990 van Felix de Rooy en Norman de Palm. -
Zuid-Afrikaanse Winternacht
Met: Aad Nuis, Adriaan van Dis, Carl Niehaus, Emma Huismans, Etienne van Heerden, Henk van Woerden, Lesego Rampolokeng, Louis Maholo and Friends, Michaël Zeeman, Peter Snyders, Robert Dorsman, Sandile Dikene, Soli Philander, Thula Sizwe, Tom Lanoye, Tribal Countdown, Vernon February
Een avond met de schrijvers uit Zuid-Afrika en Nederland. Zij lazen voor uit hun werk en werden geïntroduceerd door Aad Nuis. Ze werden geinterviewd door Michaël Zeeman en Robert Dorsman. In het muziekprogramma waren optredens van o.a. Tribal Countdown. Louis Maholo, Seon Birgin, Frankie Douglas en Ernst Glerum en optredens van de populairste stand-up comedian in Zuid-Afrika, Soli Philander. In het Filmhuis waren te zien de documentaire 'Mandela, Son of Africa, Father of a Nation' van Jo Menell, die vorig jaar werd genomineerd voor een Oscar in de categorie 'beste documentaire'. Verder o.a. de film 'Breaker Morant' , het aangrijpende drama van regisseur Bruce Beresford over de Boerenoorlog en enkele korte films over Zuid-Afrika uit het begin van deze eeuw.
-
Indische Winternacht 1997
Met: Adriaan van Dis, Aya Zikken, Carel Alphenaar, De Nazaten van Prins Hendrik, Gamelan Ensemble Widosari, Hans Vervoort, Hella Haasse, Jill Stolk, Marion Bloem, Michaël Zeeman, Mischa de Vreede, Radhar Panca Dahana, Rayuan Samud'ra, Rendra, Sitok Srengenge, Sitor Situmorang, The Galaxy Band, Wieteke van Dort
In 1997 vond de tweede editie van de Indische Winternachten plaats: Een Indisch/Indonesische avond met schrijvers, muziek en film. Met o.a.: Adriaan van Dis, Rendra , Sitor Situmorang , Wieteke van Dort , Mischa de Vreede, The Galaxy Band, Radhar Panca Dahana , Sitok Srengenge, presentator Carel Alphenaar, Jill Stolk, Hella Haasse en Aya Zikken, Marion Bloem en gespreksleider Michaël Zeeman. Met muziek van o.a. The Galaxy Band, Gamelan Ensemble Widosari en De Nazaten van Prins Hendrik.
