Katinka Baehr

Archief beschikbaar voor: Katinka Baehr

• Video
  Liefde is een vreemde ziekte

  Liefde is een vreemde ziekte

  Met: Jan Drost, Jan Hindrik Ravesloot, Karin Amatmoekrim, Katinka Baehr

  Is de romantische liefde eigenlijk wel gezond? En vormt verliefdheid een stabiele basis voor een gelukkig gezinsleven, of moeten we op zoek naar alternatieve manieren om ons te binden? Over de gekte van verliefdheid en de kunst van het liefhebben praatten we met filosoof Jan Drost, hoogleraar fysiologie Jan Hindrik Ravesloot en schrijfster Karin Amatmoekrim.
  
  Het romantisch ideaal viert hoogtij. De gekmakende, allesverzengende romantische liefde is overal vindbaar: in de supermarkt, de film, de kroeg, en in toenemende mate op het web. Dagelijks swipen we honderden profielen weg van potentiële minnaars, we keuren profielen op datingsites, we sturen berichtjes op Facebook en Twitter. Liefde is slechts een klik verwijderd.
  Tegelijkertijd waren de verwachtingen over de liefde nog nooit zo hooggespannen als nu; een levenspartner moet blijvend verrassen, intrigeren, betoveren. En als dat niet meer gebeurt, zijn we vrij om ermee te stoppen. Volgens cijfers van het CBS strandt een op de drie huwelijken, en één op de twee relaties van samenwonenden. Kinderen, een gezamenlijke inboedel of gedeeld inkomen vormen sinds de emancipatie van vrouwen niet langer een bezwaar om te scheiden. Het resultaat: bijna drie miljoen alleenstaanden in Nederland.
  Wetenschappers ontdekken ondertussen steeds meer over de werking van verliefdheid op ons lijf. Een verliefd mens vertoont hersenactiviteiten die sterk lijken op een compulsief-obsessieve stoornis. Mensen met liefdesverdriet vertonen verschijnselen van post-traumatische stress stoornis. Liefdesverdriet kan zelfs tot de dood leiden; volgens cijfers van Stanford University wordt zo'n twee procent van de hartinfarcten veroorzaakt door een gebroken hart.
  Is verliefdheid dan een ziekte?

  Jan Drost is cultuurfilosoof en publicist. Hij schreef Het romantisch misverstand, waarin hij aan de hand van filosofen en schrijvers als Plato, Schopenhauer, Nietzsche, Stendhal, Saul Bellow en Amos Oz laat zien hoe ideeën over liefde en romantiek in ons hoofd terechtkomen en daar doorwerken.
  
  Jan Hindrik Ravesloot is als hoogleraar Fysiologie verbonden aan het Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam, en weet alles over de fysieke processen die in gang worden gezet bij verliefdheid.

  Karin Amatmoekrim schrijft romans, korte verhalen en columns. Haar debuutroman Knipperleven (2004) werd lovend ontvangen. In haar roman Het gym (2011) beschrijft ze hoe de Surinaamse Sandra als buitenbeentje stand houdt tussen de witte hockeymeisjes. In 2013 verscheen De man van veel, gebaseerd op het leven van Surinames volksheld en schrijver Anton de Kom.

  Deze avond is georganiseerd door Writers Unlimited in samenwerking met Bibliotheek Den Haag. Met dank aan de Gemeente Den Haag. Redactie: Esma Linnemann.

• Video
  Wat mag een mensenleven kosten? Over de pijnlijkste vraag in de gezondheidszorg

  Wat mag een mensenleven kosten? Over de pijnlijkste vraag in de gezondheidszorg

  Met: Geert Linnebank, Job Kievit, Katinka Baehr, Kristien Hemmerechts, Maarten Postma, Thomas Nys

  Mogen patiënten met een zeldzame ziekte peperdure medicijnen krijgen, als er drastisch bezuinigd moet worden in de zorg? Wanneer is een behandeling te duur? En hoe weeg je belangen van een patiënt af tegen die van een hele samenleving als het gaat om leven en dood? Maar hoe bepaal je op basis van geld wie wel en wie niet de zorg krijgt die hij nodig heeft? Een gesprek onder leiding van Katinka Baehr. Bekijk de videoregistratie op deze pagina.

  Steeds meer specialisten en wetenschappers pleiten voor een afkappunt: een maximum bedrag per patiënt per gewonnen levensjaar van bijvoorbeeld 80.000 euro. Is de behandeling duurder, dan wordt die alleen uitgevoerd als de patiënt dat zelf betaalt.

  Een afkappunt betekent in de praktijk dat mensen met zeldzame ziekten, en met weinig vooruitzicht op genezing, niet meer de zorg of medicijnen krijgen die ze nodig hebben. Veel mensen vinden zo'n vast bedrag dan ook onmenselijk. Je kunt toch geen prijs aan een mensenleven plakken? Bovendien, vrezen de critici van het afkappunt, zorgen protocollen en regels alleen maar voor nog meer kosten in de zorg.

  In een nieuwe aflevering van de debattenreeks Science Unlimited stelden we de pijnlijke vraag 'Hoeveel mag een mensenleven kosten?' aan chirurg Job Kievit, filosoof en bedrijfseconoom Thomas Nijs, schrijver Kristien Hemmerechts en hoogleraar farmaco-economie Maarten Postma.

  Job Kievit is chirurg en hoofd van de sectie endocriene hoofd-en halschirurgie van het Leids Universitair Medisch Centrum. Daarnaast is hij hoogleraar en afdelingshoofd medische besliskunde. Zijn wetenschappelijke onderzoek richt zich op medische kwaliteit van zorg en op beslissingsprocessen in de geneeskunde. Kievit is onder meer lid van de Gezondheidsraad.

  Kristien Hemmerechts is schrijfster. In haar werk zijn leven en dood, gezondheid en ziekte terugkerende thema's. Ze heeft een scherpe blik op ethische kwesties en is niet bang voor taboes. Zoals in haar boek 'De vrouw die de honden te eten gaf', over de vrouw van Marc Dutroux, of haar nieuwste roman 'Haar Bloed' waarvoor ze meeliep op de afdeling hematologie in het VU Medisch Centrum.

  Maarten Postma is een expert op het gebied van de economische aspecten van geneesmiddelen. Hij is hoogleraar farmaco-economie bij de Rijksuniversiteit Groningen en heeft een nevenbenoeming bij het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij adviseerde o.a. de WHO en De Gezondheidsraad.

  Thomas Nijs studeerde wijsbegeerte en bedrijfseconomie en promoveerde aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij doet onder meer onderzoek naar het begrip autonomie in de gezondheidszorg.

• Video
  Wetenschap is ook maar een mening

  Wetenschap is ook maar een mening

  Met: Chris Keulemans, Frank Westerman, Geert Munnichs, Katinka Baehr, Roel Coutinho

  Bekijk de videoregistratie van dit programma. Waarom wint de mythe het zo vaak van de wetenschappelijke feiten? In de Ebola-crisis in West Afrika werden de adviezen van westerse hulpverleners aanvankelijk genegeerd. Want er deden verhalen de ronde dat zij juist de veroorzakers waren van de uitbraak. De gevolgen zijn bekend. Wat maakt dat de wetenschappelijke feiten vaak niet door het publiek worden geaccepteerd? Een gesprek met epidemioloog Roel Coutinho ('De geplaagde mens'), schrijver Frank Westerman ('Stikvallei'), chef wetenschap van De Volkskrant Maarten Keulemans en Geert Munnichs, onderzoeker van het Rathenau Instituut. Bekijk de videoregistratie.

  Soms doet de wetenschap harde voorspellingen die vervolgens niet, of slechts gedeeltelijk, uitkomen. Publiek en overheid vragen zich vervolgens af of al die subsidies misschien weggegooid geld zijn. Het is niet gauw goed. Maar als wetenschappers, genuanceerd als ze zijn, allerlei voorbehouden maken, wordt er weer duidelijkheid geëist. En als uit wetenschappelijk onderzoek iets blijkt dat niet overeenkomt met de eigen mening, krijgen de onderzoekers ervan langs. Dan is er sprake van "partijdig onderzoek" en is wetenschap "ook maar een mening", zoals bleek toen het VVD-kamerlid René Leegte voorstelde het KNMI op te heffen omdat het ervan uit gaat dat CO2 een rol speelt in klimaatverandering.

  De burger is mondig en laat zich niet voorschrijven wat waar is en wat niet. Op internet is immers alle mogelijke informatie over een onderwerp te vinden, dus waar heb je dan nog de wetenschap voor nodig? Dat bleek bijvoorbeeld bij de campagne tegen de HPV-vaccinatie. Wetenschappers kunnen het dus nooit goed doen: óf ze worden geacht met de definitieve oplossing van een probleem te komen, óf ze worden weggezet als twijfelende knoeiers. Waarom zijn die verwachtingen zo hoog gespannen? Spelen onderzoekers daar zelf een rol in? En welke rol speelt de wetenschapsjournalistiek? En waarom luisteren zo veel mensen liever naar kruidenvrouwtjes uit Zalk en anonieme zelfbenoemde deskundigen op internet dan naar iemand die "ervoor gestudeerd heeft"?

  Frank Westerman schreef in zijn veelgeprezen boek 'Stikvallei' over de massale sterfte van mens in dier door een gifwolk die opsteeg uit een meer in een vallei in Kameroen in 1986. Hij beschrijft hoe de wetenschappelijke verklaringen van het fenomeen het moesten afleggen tegen de mythes die daarna ontstonden. "Gaat het om levensvragen dan vertrouwt het gros van de wereldbevolking liever op fictie dan op feiten", schrijft hij.
  Een gesprek onder leiding van programmamaakster Katinka Baehr.

  Het gesprek is in het Nederlands. Reserveren aanbevolen via de link bovenaan deze pagina.

• Video
  Baas in eigen brein?

  Baas in eigen brein?

  Met: Abdelkader Benali, Andries van der Leij, Katinka Baehr, Simon van Gaal

  Bekijk de videoregistratie van dit programma over de vrije wil. Wij denken heer en meester te zijn over ons eigen handelen, maar neurowetenschappers vinden steeds meer aanwijzingen dat de vrije wil niet bestaat. Het brein neemt een beslissing op het moment dat informatie binnenkomt. Wat de bezitter van dat brein later zegt te gaan doen is niet meer dan de bevestiging van een voldongen feit: zijn brein heeft het al in een paar milliseconden besloten. Is de invloed van bewustzijn, gedachten en ratio op gedrag verwaarloosbaar? Een gesprek tussen neuropsycholoog Simon van Gaal, neuro-marketing expert Andries van der Leij en schrijver Abdelkader Benali.

  Het idee dat wij autonoom onze beslissingen nemen is blijkbaar niet meer dan dat: een idee. Als dat waar is heeft dat grote gevolgen. Als de vrije wil niet bestaat, hoe verantwoordelijk zijn wij dan nog voor onze daden? Wat betekent dat voor de rechtspraak? En voor de consument? Kan Albert Heijn met deze kennis zijn reclames onweerstaanbaar maken? Het gesprek wordt geleid door programmamaakster Katinka Baehr.

  Simon van Gaal is neuropsycholoog, onderzoeker bij de Universiteit van Amsterdam en het Donders Instituut te for Brain Cognition and Behavior van de Universiteit van Nijmegen. Hij onderzoekt de rol van het bewustzijn in de cognitieve controle en besluitvorming, met gebruikmaking van o.a. EEG's en MRI's.

  Andries van der Leij is senior researcher bij Neurensics, een onderzoeks- en adviesbureau voor neuro-marketing. Hij doet onderzoek naar hoe reclameuitingen beleefd worden door het consumentenbrein. Hij werkt daarbij niet met de bekende panels en vragenlijsten, maar met hersensscans.

  Schrijver Abdelkader Benali modelleerde het hoofdpersonage uit de roman Bad Boy op naar de kickbokser Badr Hari, die werd veroordeeld wegens geweldsdelicten. Handelde hij uit vrije wil en was hij dus verantwoordelijk voor zijn daden, of was het zijn djin (kwelgeest)? Benali (Marokko, 1975) is een veelbekroond schrijver. Hij presenteerde diverse boekenprogramma's op tv en schrijft ook toneel en artikelen en recensies voor onder meer de Volkskrant en Vrij Nederland.

  GespreksleiderKatinka Baehr is programmamaker en eindredacteur voor verschillende omroepen. Ze is docent radioverslaggeving, en treedt regelmatig op als dagvoorzitter op bijeenkomsten. Voor haar werk kreeg ze verscheidene prijzen zoals de Special Prix Europa in 2008 voor 1 Minuut, de Theodor Award in 2011 voor De Stratofoon en de Zilveren Reissmicrofoon voor Plots in 2013.

  Voertaal Nederlands. Boekverkoop door Paagman bookshop in de zaal. Na afloop signeert schrijver Abdelkader Benali hier zijn boeken.

  Dit programma is de eerste in een serie debatten over wetenschap en samenleving onder de titel Science Unlimited The Series. Het is samengesteld door Ger Wieberdink voor Writers Unlimited en geproduceerd in samenwerking met Bibliotheek Den Haag. Met dank aan de Gemeente Den Haag.