Gerda Dendooven
(Kortrijk, België, 1962) won in 2017 de Woutertje Pieterseprijs voor haar prentenboek Stella. Hierin wordt een drenkeling uit zee gevist en in een pleeggezin opgenomen. Sinds 1992 doceert ze grafische vormgeving aan het Hoger St.-Lucas Instituut in Gent. Dendooven is bekend om en meerdere malen bekroond voor haar illustraties van jeugdboeken: zo ontving ze in 2000 de Gouden Penseel voor haar illustraties in De verliefde prins van Ron Langenus. Daarnaast schrijft ze toneel en jeugdboeken, en illustreert ook volwassenenboeken en krantencolumns.
(2017)Deel deze pagina:
Archief beschikbaar voor: Gerda Dendooven
-
Afstand en nabijheid - dichten in tijden van oorlog
Voorjaar 2017 verscheen de gezamenlijke dichtbundel Ik hier jij daar van de Palestijns-Syrische dichter Ghayath Almadhoun en de voormalige Dichter des Vaderlands Anne Vegter. Speciaal voor Winternachten festival gaan beiden nu een muzikale samenwerking aan met nog eens twee uitzonderlijk getalenteerden: de Haags-Syrisch-Palestijnse ud-speler en muziekdocent Amer Shanati en singer-songwriter Stefka.
Anne Vegter schreef over het ontstaan van Ik hier jij daar: "Ik hoor Ghayath Almadhoun voor het eerst tijdens een interview met zijn vertaalster Djûke Poppinga. Hij vertelt dat hij Syrië ontvluchtte voor de burgeroorlog uitbrak. Hij vraagt asiel aan in Zweden en schrijft in Stockholm het gedicht Ik kan niet aanwezig zijn, waarin hij zijn ongemak verwoordt over de afstand tussen hem en de oorlog in zijn thuisland.
Mijn situatie, geboren en wonend in een veilig land, is natuurlijk anders. Maar ik voel ook ongemak. De wereld brandt en ik weiger de andere kant op te kijken. Lekker makkelijk met een dak boven mijn hoofd. Vanuit mijn eigen ongemakkelijke gemak schrijf ik gedichten over oorlog. Mijn oorlog is niet zijn oorlog. Ghayath en ik besluiten om samen een dichtbundel te maken; zijn stem, mijn stem, mijn gedichten, zijn gedichten."
-
De woede van Europa - over de binnenste buitenstaanders van Europa
In Europa waart woede rond. Woede in vele gedaantes en met vele stemmen, maar misschien ook met een gemeenschappelijke bron. Onder leiding van auteur en cultuurhistoricus David Van Reybrouck schetsen en duiden schrijvers met diverse Europese steden als standplaats deze woede vanuit hun omgeving en perspectief.
Sommige Europeanen vinden dat ons continent zijn oorsprong verloochent en op weg is naar een culturele suïcide door zich open te stellen voor de cultuur van vreemdelingen. De ander vindt dat Europa juist gevangen zit in zijn koloniale reflexen en vooroordelen, en dat het tekortschiet in het omarmen van zijn nieuwe burgers. Een derde kan bij Europa nog slechts denken aan bemoeizucht en technocratie, ontdaan van passie, verbeelding en democratische vitaliteit.
Veelzijdig auteur en toneelschrijver David Van Reybrouck schreef spraakmakende boeken als Congo. Een geschiedenis en essays als Pleidooi voor populisme en Tegen verkiezingen. De debuutroman Ellebogen van Fatma Aydemir over escalerend geweld in de U-Bahn verdeelde onlangs critici en lezers in Duitsland. Grazyna Plebanek is afkomstig uit Warschau, leefde enkele jaren in Stockholm en woont sinds 2005 in Brussel, van waaruit ze werkt als journalist en schrijver van korte verhalen en romans. In Boekarest publiceerde kunsthistoricus, dichter en essayist Magda Cârneci tot 1989 onder een pseudoniem; inmiddels is ze onder meer hoofdredacteur van Revista ARTA.
Als contrapunt draagt Rodaan Al Galidi gedichten voor, maakt Gerda Dendooven illustraties en musiceren Stefka en Amer Shanati.
-
Ode an die Freude
Schillers idealistische gedicht over Europa en de mensheid hertaald naar nu en hier! Winternachten festival vroeg acht schrijvers en dichters om elk hun eigen Ode an die Freude te maken. Deze avond presenteerden ze het resultaat.
Deelnemers aan deze Odes 2.0 waren Nino Haratischwili, Magda Cârneci, Sanam Sheriff, Efe Murad, Grazyna Plebanek, Gustaaf Peek, Ghayath Almadhoun en Charlotte Van den Broeck. Zij dragen voor in hun moeder- of schrijftaal met simultaan een projectie van de Nederlandse en/of Engelse vertaling. Klassiek accordeonist Oleg Lysenko verzorged met cellist Elisabeth Sturtewagen en sopraan Jole De Baerdemaeker de muzikale component van dit programma.
Schillers Ode an die Freude (Ode aan de vreugde), oorspronkelijk geschreven in 1785, leeft voort doordat Ludwig van Beethoven een strofe uit het gedicht toevoegde aan de finale voor koor en zangsolisten van zijn 9e symfonie. In 1985 riep de EU de koorfinale - maar dan in een tekstloze versie - uit tot officieel volkslied van de Europese Unie. Schiller verwoordt in zijn gedicht het ideaal van een wereld waar alle mensen als broeders leven.
-
Fraternité! De vergeten waarde van wij-gevoel
Het verlangen naar een daadkrachtig wij-gevoel is overal ter wereld opnieuw een bron van sociale bewegingen. Het wij-gevoel voedt nieuwe, gepassioneerde emancipatie- en identiteitsgroepen. Evengoed veroorzaakt het wij-gevoel ook maatschappelijke fragmentatie en conflicten.
Broederschap, derde pilaar van democratisch streven uit de Franse Revolutie, is lang gezien als een minder ontvlambaar maatschappelijke waarde in vergelijking met Vrijheid en Gelijkheid. Maar de comeback van het daadkrachtige wij-gevoel gaat gepaard met veel polarisatie en conflict in samenlevingen.
Bas Heijne, P.C. Hooftprijs-winnaar voor zijn essayistisch oeuvre en prominent NRC-columnist, onderzocht samen met de Vlaamse cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck, de Turkse dichter en filosoof Efe Murad, de Duitse schrijver Fatma Aydemir en de Poolse romanschrijver en journalist Grazyna Plebanek waarom de kracht van het verlangen naar Broederschap is onderschat. Hij zocht met hun naar de hedendaagse woorden voor het verbindende wij-gevoel.
De gesprekken werden omlijst door voordracht van poetry slam-talent Sanam Sheriff (India), door live getekende illustraties van Gerda Dendooven (België) en door muzikale bijdragen van klassiek accordeonist Oleg Lysenko (Nederland) en van sopraan Elisabeth Sturtewagen (België)
-
Égalité! De erfenis van de Sovjetmens
Gelijkheid heroverwogen: het tweede ideaal uit de Franse Revolutie kreeg in de 20e eeuw door het Sovjetrijk een nare bijsmaak. Gelijkheid verwerd tot de dwingende repressie en eentonigheid van staatssocialisme en de saaiheid van oude Lada's.
Winternachten festival onderzoekt de waarde van gelijkheid als Europees ideaal in samenhang met de intellectuele erfenis van Karl Marx*. Wat valt er te leren van het socialistische tijdperk in Midden- en Oost-Europa? Kan Marx na het Sovjetdebacle nog een inspiratiebron zijn?
In zijn revolutionaire pamflet Verzet! (Querido, 2017) stelt romanschrijver Gustaaf Peek dat het na dertig jaar kapitalistische alleenheerschappij hoog tijd is om het streven naar gelijkheid en communistische herverdeling opnieuw te overwegen en te herwaarderen.
Hierover ging hij in gesprek met de Georgisch-Duitse schrijver Nino Haratischwili en de Roemeense dichter en essayist Magda Cârneci. Hoogleraar en essayist Paul Scheffer leidde het gesprek. Klassiek accordeonist Oleg Lysenko verzorgde met zijn trio de muziek.
*Meer Marx? Tijdens Saturday Night Unlimited vertoonde Winternachten festival de Nederlandse première van The Young Karl Marx van de Haïtiaanse filmmaker Raoul Peck, eerder succesvol met de documentaire I Am Not Your Negro over schrijver James Baldwin. Zijn speelfilm is een intense verbeelding van de geboorte van het communisme en de ontmoeting tussen Marx en Friedrich Engels.
-
Grenzen en geheime deuren
Hoe gaan we om met de grenzen in tijden van globalisering? Winternachten festival presenteert een gesprek over de noodzaak en de onmogelijkheid van nationale grenzen in een alsmaar krimpende wereld.
De succesvolle Pakistaanse schrijver Mohsin Hamid beschrijft in zijn nieuwe eigentijdse liefdesroman Exit West het leven met en in tijden van wereldwijde migratie. In het boek, genomineerd voor de Man Booker Prize 2017, ontvlucht een jong koppel geweld in eigen land via geheimzinnige deuren die hen onder meer naar Griekenland voeren.
Paul Scheffer, schrijver en hoogleraar Europese Studies in Tilburg en Amsterdam, publiceerde in 2016 het essay De vrijheid van de grens waarin hij betoogt dat een open samenleving alleen kan bestaan door enige ruimtelijke afbakening.
Ghayath Almadhoun droeg in dit programma voor uit zijn werk. De dichter, sinds 2008 woonachtig in Zweden en vertegenwoordiger van een jonge en geëngageerde Arabische schrijversgeneratie, heeft een Palestijns-Syrische achtergrond. Hij was journalist in Damascus en richtte er een poëziehuis op.
De muzikale bijdrage in dit programma kwam van de Haagse ud-speler, componist en muziekdocent Amer Shanati; beeldend kunstenaar en illustrator Gerda Dendooven maakte live passende tekeningen.
-
Liberté! De revolutionaire betekenis van vrijheid
De Congolese romancier en essayist Alain Mabanckou opende Friday Night Unlimited met een lezing over de waarden van de Franse Revolutie en hun betekenis voor onze tijd.
Vervolgens ging schrijver en essayist Stephan Sanders in gesprek met Alain Mabanckou, met historicus en politiek filosoof Luuk van Middelaar en met schrijfster Louise O. Fresco over de huidige betekenis van vrijheid als drijvende kracht voor Europese democratie.
Wat betekent het motto van de Franse Revolutie voor Europa anno nu? Voor de revolutionairen stond vrijheid voor veel meer dan een individueel streven. Het stond voor het gezamenlijke verlangen naar zelfbeschikking en naar het democratisch overdenken en bewerkstelligen van verandering en vooruitgang. Wat is er over van het revolutionaire begrip vrijheid over in hedendaags Europa?
De gesprekken werden afgewisseld door live tekenwerk van beeldend kunstenaar en boekillustrator Gerda Dendooven (België) en door muzikale bijdragen van klassiek accordeonist Oleg Lysenko (Nederland), cellist Jole De Baerdemaeker en sopraan Elisabeth Sturtewagen (beide België).